Sibiu ili Sibinj je grad od nekih 150 hiljada stanovnika. Glavni je grad istoimenog okruga u Transilvaniji. Leži na maloj reci Cibin a u blizini velike rumunske reke Olt u koju se Cibin uliva. Ono što mene a pretpostavljam i neke od vas više interesuje jesu planine. Sa južne strane Sibiua nalaze se tri planinska masiva koji pripadaju lancu Južnih Karpata. Jugozapadno od grada nalaze se Cibin ili Cindrel planine koje dosežu do 2244m. Najbliže gradu i južno od njega su Lotrului planine koje dobacuju do 2242m. Ipak najatraktivnije su svakako Fagaraš planine na kojima se nalazi i najviši vrh Rumunije Moldoveanu (2544m). One su jugoistočno od grada i sa mesta gde smo bili smešteni na njih se pruža fenomenalan pogled. Sam grad je inače na visini od 415m do 431m.
Sredinom XII veka na poziv mađarskog kralja Transilvaniju naseljavaju doseljenici iz Saksonije. Ideja je bila da stvore jaku zajednicu koja će da čuva zemlju od upada iz Azije, pre svega Tatara i Mongola. Oni prave sedam utvrđenih gradova a u selima grade utvrđene crkve gde se sklanjaju u slučaju opsade. Naselje se prvi put spominje 1191. kada papa potvrđuje postojanje slobodnog predstavništva Nemaca u Transilvaniji. U početku se spominje kao Hermansdorf a 1366. prvi put kao Hermanštat i to ime nosi sve do 1919. kada ulazi u sastav Rumunije i menja ime u Sibiu. Nemačko stanovništvo bilo je većinsko do pred sam drugi svetski rat, duže su se održali nego u drugim transilvanijskim gradovima. Posle rata dolazi do deportacije nemačkog stanovništa ali i do dobrovljnog iseljavanja iz ekonomskih razloga. Sibiu je veoma dugo bio nemački grad i zato ne treba govoriti o nemačkom uticaju već direktno o nemačkom nasleđu. Naravno, ne samo nemačkom, ima dosta i mađarskog nasleđa, posebno od 1699. kada je Karlovačkim mirom cela Transilvanija ušla u sastav Habzburške monarhije.
Danas Rumuni čine skoro 96% stanovništva. Iako su uvek bili prisutni u gradu, njihov uticaj je logično porastao od kraja prvog svetskog rata. Uprkos tome, oni prihvataju i neguju nasleđe i Nemaca i Mađara tako da nacionalni sastav stanovništva ne odražava u pravoj meri multikulturalnost Sibiua. Tražeći sve ove podatke naišao sam na nešto vrlo zanimljivo. Uprkos tome što čine oko 1,1% stanovnika, gradonačelnik Sibiua od 1996. je Nemac a njegov Demokratski forum Nemaca već treći saziv za redom ima apsolutnu većinu u Skupštini grada (trenutno 15 od 23 većnika). Zaista ništa više ne znam o političkoj situaciji u Sibiuu, Transilvaniji pa i Rumuniji ali samo činjenica da ne glasaju svako za svoje dovoljno mi je neobična iz ovog ugla.
Sudeći po onome čime se hvale, Sibiu je uvek bio jedan od najnaprednijih rumunskih gradova. Prva bolnica (1292), škola (1380), apoteka (1494)... Naglašavaju i da je krajem XIX veka Sibiu bio treći grad u Monarhiji koji je uveo električno osvetljenje a drugi električne tramvaje. Sve ovo naravno nisam proveravao...
Ponosni su i na anitkomunističku revoluciju iz 1989. kada su bili drugi grad, posle Temišvara, u kome su počeli protesti.
Evropska prestonica kulture bio je 2007.
Šta smo sve videli
Da se vratim na ono što smo mi obišli i videli. Uskršnje jutro osvanulo je sunčano. Nervozno sam požurivao decu, strahujući da se oblaci ne navuku i upropaste mi fotografije. Na sreću, to se nije desilo. Dan je bio sunčan sa povremenim navlačenjem onih lakih oblaka koji ne nose kišu ali vam malo pokvare osvetljenje. Popodne je bilo idealno.
Parkirali smo ispred hotela Continental Forum (photo). Ogroman hotel koji se nalazi pored jedne od glavnih gradskih raskrsnica i na početku starog gradskog jezgra, idealno mesto za početak. Na putu do centralnih trgova prošli smo kroz Mitropolitsku ulicu.
Strada Mitropoliei ili Mitropolitska ulica jedna je od najstarijih ulica u gradu. Nastala je u XV veku zajedno sa trećim krugom utvrđenja. Neproverena informacija kojom se žitelji grada hvale jeste da je ulica jedina u svetu u kojoj se nalazi tri crkve različitih hrišćanskih zajednica. Na kraju ulice, a na početku našeg obilaska, nalazi se evangelistička crkva Sv. Jovana (photo). Izgrađena u neogotskom stilu 1883. godine, usled oštećenja morala je biti srušena 1910. ali je odmah napravljena nova, ista ili slična, ne znam. Deo je kompleksa u kome se pored crkve nalaze sirotište, studentski dom i škola.
Nedaleko od nje nalazi se kompleks rumunske pravoslavne crkve, po kome je ulica verovatno i dobila ime. Sibiu je centar jedne od mitropolija i u skladu sa tim ima veliku sabornu crkvu. Crkva Sv. Trojice građena je 1902-1904. godine. Ima dva tornja i veliku kupolu kojom su želeli da kopiraju moćnu Sv.Sofiju u Carigradu. Objekat impozantnih dimenzija kojeg nije lako fotografisati s obzirom da je potpuno okružen zgradama. Više fotografija imam iz crkve a zanimljivo je da poseduje propovedaonicu. Preko puta crkve nalaze se dve interesantne zgrade, mitropolijski dom (photo) i teološki institut (photo).
Treća crkva je reformatorska ili kalvinistička. Dok pravoslavna crkva ima bar malo dvorište, ova je potpuno uklopljena u niz kuća, u nju se ulazi pravo sa ulice (photo) i samo je toranj odvaja i čini upečatljivom. Nisu samo crkve ono što čini ovu ulicu zanimljivom. Svaka kuća je priča za sebe, naređane jedna do druge, najčešće sa prizemljem i jednim spratom. Potiču iz različitih perioda, od XV do XIX veka, manje ili više su renovirane ali ono što je posebno ineresatno jeste što nisu preterano nalickane tako da se na njima oseća dah vremena. Malo je trebalo da me žena i deca ostave ovde jer sam svaku morao da fotografišem a to što sam samo neke stavio u album posledica je odluke da ne pređem brojku od 100 fotografija.
Jedna od najimpresivnijih je svakako kuća sa karijatidama. Izgradila ju je 1786. udovica grofa Betlena na mestu gde se nalazila srednjevekovna kuća Sebastijana Hana, najpoznatijeg trgovca zlatom. Sve ovo navodim da pokažem koliko je bogata istorija grada i koliko su podaci uredno prikupljeni i složeni, tipično nemački. Na ovom fenomenalnom sajtu postoji opis skoro svake kuće iz ove ulice. Pošto sam ga malo iščitao sada mogu da se pravim pametan.
Dolazimo do kraja Mitropolitske ulice i ulazimo u suvi centar starog Sibiua. Ispred nas su tri gradska trga čiji raspored daje sliku razvoja grada. Već u XII veku, očito odmah po osnivanju naselja, izgrađen je prvi krug odbrambenih zidova i njime je definisan najstariji od tri trga, Piata Huet. Na sred tog ograđenog prostora nalazila se romanička crkva i groblje oko nje a kasnije su izgrađene još tri kapele i škola. U ovaj ograđeni prostor sklanjao se narod u slučaju opasnosti. Grad je rastao pa je izgrađen i drugi krug zidina. Kuće koje su nikle uz taj prvi i drugi krug zatvaraju današnji Mali trg ili Piata Mica. On je veći od Huet trga ali kao što mu ime kaže manji od sledećeg po redu, Velikog trga ili Piata Mare. On je, pogađate, nastao izgradnjom trećeg kruga zidina ali nisam pronašao da li su zidine išle današnjom ivicom trga. Kasnije je izgrađen i četvrti red zidina i zahvaljajući tome Sibiu se uspešno odupirao neprijateljima, Turci ga nikada nisu osvojili.
Današnjim trgom Piata Huet dominira luteranska katedrala. Izgrađena je u XIV veku, u gotskom stilu na mestu stare romaničke crkve. Pored izgleda katedrala fascinira svojom veličinom i tragovima koje je vreme na njoj ostavilo. Glavna crkva religije koja je vekovima dominirala na ovom prostoru sada je zatvorena, uprkos tome što je bio Uskrs. Doduše renoviraju je, skele su na nekoliko mesta oko nje. Ipak, činjenica da je najznačajnija i najimpozantnija crkva u gradu prazna na najveći hrišćanski praznik, neumitno ukazuje na prolaznost kultura i civilizacija. Tri veka su u njoj sahranjivali značajne građane da bi ta praksa bila prekinuta 1796. i posle toga je samo jedan izuzetak napravljen kada je umro Semjuel fon Brukental, koga ću kasnije pomenuti.
Pored katedrale na trgu se nalazi još nekoliko interesantnih objekata. Na severnom kraju trga nalazi se Kula sa stepenicama (Turnul Scarilor). To je najstariji sačuvani objekat u gradu, potiče iz XIII veka i spolja deluje sasvim obično i neupadljivo. Predstavljala je ulaz u prvi krug utvrđenja, jedini sačuvani od tri koliko ih je postojalo. Do nje se nalazi luteranski parohijski dom. Sastoji se iz četiri dela koja uokviruju dvorište u koje mislim da ne može da se uđe. Sva četiri potiču iz različitih vekova.
Mali trg (Piata Mica) je veći i mnogo življi od Huet trga. U nizu zgrada koji ih deli, na strani Malog trga postoji puno kafića i restorana sa baštama. Iako kuće potiču iz različitih epoha prilično dobro se uklapaju i čine jedinstvenu celinu. Severnom stranom trga dominira zgrada iz XIV veka u kojoj se danas nalazi umetnička galerija ASTRA muzeja. Na suprotnoj strani nalazi se najpoznatija kula u gradu. Turnul Sfatului (eng. The Council Tower, na srpskom nešto kao Kula gradskog saveta) izgrađena je zajedno sa drugim odbrambenim krugom, što znači u XIII veku. Predstavljala je jednu od kapija a ime je dobila pošto se nalazila u neposrednoj blizini tadašnje gradske kuće (photo). Kula (sa satom) i danas dominira ovim delom grada. Ispod nje je prolaz koji povezuje Veliki i Mali trg. Moguće je popeti se na vrh ali taj dan je bila zatvorena.
Sva tri trga inače čine tzv Gornji grad. U prvo vreme samo on je bio branjen utvrđenjem. Ispod njega nalazi se Donji grad. Tamo je očito živela sirotinja koja je u slučaju napada bežala u utvrđenu oblast. Uske ulice, stare kuće i poneka zanimljivost, premalo u odnosu na Gornji grad. Mali trg je na dva mesta povezan sa Donjim gradom. Zlatareve stepenice su uski, pešački prolaz u severoistočnom delu trga. Spuštaju se pravo na Zlatarev trg. Ono što je interesantnije je Ocnei ulica koja se iz Donjeg penje u Gornji grad i završava na sred Malog trga. Iznad ulice, na mestu gde ona ulazi u oblast Gornjeg grada, nalazi se Most laži. Pešački most koji spaja dva dela Malog trga izgrađen je 1859. godine na mestu kapije drugog kruga utvrđenja. Neophodan je da premosti Ocnei ulicu koja je na tom mestu prilično duboka. Interesantna konstrukcija koju do sada nisam imao priliku da vidim.
Sa Malog na Veliki trg može se proći ispod Kule saveta ili ispod tornja katoličke crkve, dva najviše objekta na ova dva trga. Katolička crkva je izgrađena na početku XVIII veka kada je protestantski Sibiu je ušao u sastav pretežno katoličkog Austrijskog carstva. Nije bilo ni jedne katoličke crkve pa su Jezuiti poslati da isprave tu nepravdu. Crkva je posvećena Sv. Trojici, kao i pravoslavna saborna crkva. Iako se nalazi na dva trga, nekako je okrenuta Velikom trgu i zajedno sa katoličkim parohijskim domom, koji se nalazi u njenom produžetku, dominira severnim delom trga.
Veliki trg (Piata Mare) je ogroman, pravougani trg, centralno mesto u gradu. Formiran je 1366. godine kada je napravljen treći krug utvrđenja. Popločan je još od 1874. godine. Trgom je dominirala statua Jana Nepomuka dok je komunisti nisu uklonili 1948. Svi veliki događaji tu su se odigravali, od javnih egzekucija u dalekoj prošlosti do protesta protiv Čaušeskuovog režima. U XVIII veku na njemu je bio postavljen ludački kavez - ko je remetio tišinu noću, dan je provodio izložen u kavezu. Nas je dočekao očigledno tradicionalni uskršnji ambijent - drvene kućice u kojima se prodavala hrana i razne druge đakonije. Po krajevima trga nalaze se bašte kafana ali on je toliko veliki da ga to ni malo ne ugrožava. Ukoliko nećete da sedite u kafani, postoje i klupe. Mesto na kome smo se mnogo lepo osećali.
I na Velikom trgu svaka kuća ima svoju priču. Neke sam prikazao u foto albumu a ovde ću napisati par reči o najvažnijoj i još dve pomenuti. U samom uglu trga, preko puta gradske kuće, nalazi se Brukental palata, verovatno najlepša i najznačajnija palata u gradu. Izgradio ju je baron Samjuel fon Brukental, vojvoda Transilvanije 1777-1787. i lični savetnik carice Marije Terezije. O baronima i aristokratiji možemo i ovako i onako ali činjenica je da fon Brukental svoj novac i vreme koristio da kupuje i skuplja umetnička dela i stare predmete kao i da je palatu namenski pravio da uskladišti i prikaže tu svoju kolekciju. Pošto nije imao naslednika zaveštao ju je gradu i 1817. godine, 14 godina posle njegove smrti, kolekcija je otvorena za javnost.
Palata je inače rađena u stilu kasnog baroka. Sastoji se od četiri krila koje uokviruju unutrašnje dvorište. Najimpresivnije na glavnoj zgradi, koja izlazi na Veliki trg, su hrastova vrata sa kamenim okvirom oko njih. Iznad vrata, na okviru nalazi se grb Brukentala. Veću fotografiju vrata možete pogledati ovde a više o samoj palati na ovom sajtu.
Preko puta Brukentalove palate nalazi se gradska kuća (photo). Napravljena početkom XX veka, relativno skoro je obnovljena. Dopada mi se kako izgleda a i kako se uklapa sa crkvom pored nje. Odmah do palate nalazi se Plava kuća (photo), izgrađena u renesansnom stilu, obnovljena u baroknom. Ne možete je promašiti, naziv savršeno odgovara izgledu. U njoj se nalazi jedna od postavki Brukentalovog muzeja, posvećena rumunskoj umetnosti. Brukental muzej je kompleks od šest muzeja, različitog kulturnog programa. Najznačajniji je deo posvećen evropskoj umetnosti a nalazi se naravno u Brukental palati.
I to je ono što je neophodno videti u Sibiuu, ako se zadesite jedno prepodne. Onda smo otišli na piće da odmorimo i sredimo utiske pa smo obišli još neka mesta u širem centru. Ispod Velikog trga nalaze se izuzetno dobro očuvane zidine a pored zeleni pojas sa šetalištem i klupama. U sastavu ili pored zidina nalaze se tri odbrambene kule, takođe odlično očuvane. Zatim tu je Nacionalni prirodnjački muzej, sinagoga i još tri crkve koje smo videli od kojih mi se najviše dopala Ursulinska crkva. Izgrađena u gotskom stilu u XV veku, zajedno sa dominikanskim manastirom pored nje. Kada je luteranizam potpuno potisnuo katoličanstvo u XVI veku, crkva je postala luteranska a kada je 1699. Transilvanija potpala pod austrougarsku, ponovo je postala katolička. Prvo je pripala ženskom Ursulinskom redu a danas je grkokatolička. Uglavnom, nisu je srušili. Spolja je zadržala gotski, unutra je renovirana u baroknom stilu.
Popodne u prirodi
Odlazimo na ručak u apartman. Gazdarica je svraćala i ostavila nam je na poklon uskršnja jaja. Malo odmaramo a onda idemo dalje. Sunačno vreme odvodi nas na potpuno drugačije mesto.
ASTRA je još jedan muzejski kompleks ali on se više bavi rumunskim nasleđem. Osnovan je još u XIX veku kada je rumunski narod pokušavao da pronađe svoje mesto u okviru Carstva. ASTRU čine nekoliko postavki, između ostalog i muzej na otvorenom posvećen tradicionalnom (čitaj: seljačkom) načinu života. Nalazi se u šumi, nekih 8km od grada. Ceo taj kraj uređen je kao izletište. Pored se nalazi zoološki vrt i još neki sadržaji predviđeni da se prijatno provede vikend ili popodne.
Muzej predstavlja kolekciju od preko 400 objekata karakterističnih za transilvanijsko, saksonsko ili rumunsko selo. Prisutni su i drugi krajevi Rumunije ali koliko sam primetio eksponati su uglavnom iz okoline. Drvene vodenice, vetrenjače, drvene crkve, kuće pokrivene slamom, cela domaćinstva sa sve ogradom, sve to je razmešteno pored dva povelika (veštačka ?) jezera. Svaki objekat ima dovoljno prostora oko sebe, ništa nije sabijeno, trudili su se da što više imitiraju prirodno okruženje. Staze su uređene, ne treba ni da napominjem da je sve čisto, tako da smo uživali u dvočasovnoj šetnji. Pri tom smo obišli tek oko polovine kompleksa. Fotografije sa ovog mesta izdvojio sam u poseban album. Iako sam naravno besomučno škljocao, potrudio sam se da izdvojim samo najbolje.
Svođenje utisaka
Sibiu je ispao pun pogodak kao baza za ovu ekskurziju. Čitajući i nalazeći sve ove podatke, napravio sam spisak onoga što nisam video i onoga što bi ponovo i detaljnije trebalo pogledati. Pre svega mislim na muzeje i unutrašnjost nekih objekata. Sibiu je od Beograda udaljen svega 450km. Kada završe autoput biće to sasvim lagana vožnja. Ako planirate da idete u Rumuniju, nemojte ga preskočiti.
Za informisanje o gradu postoje dva izuzetno dobro sređena sajta u kojima je na veoma pregledan i detaljan način klasifikovano sve što ima da se vidi u gradu:
http://patrimoniu.sibiu.ro/en
http://www.turism.sibiu.ro/index_en.php
Fotografije grada
Fotografije muzeja na otvorenom
Fagaraš planine u daljini
Sredinom XII veka na poziv mađarskog kralja Transilvaniju naseljavaju doseljenici iz Saksonije. Ideja je bila da stvore jaku zajednicu koja će da čuva zemlju od upada iz Azije, pre svega Tatara i Mongola. Oni prave sedam utvrđenih gradova a u selima grade utvrđene crkve gde se sklanjaju u slučaju opsade. Naselje se prvi put spominje 1191. kada papa potvrđuje postojanje slobodnog predstavništva Nemaca u Transilvaniji. U početku se spominje kao Hermansdorf a 1366. prvi put kao Hermanštat i to ime nosi sve do 1919. kada ulazi u sastav Rumunije i menja ime u Sibiu. Nemačko stanovništvo bilo je većinsko do pred sam drugi svetski rat, duže su se održali nego u drugim transilvanijskim gradovima. Posle rata dolazi do deportacije nemačkog stanovništa ali i do dobrovljnog iseljavanja iz ekonomskih razloga. Sibiu je veoma dugo bio nemački grad i zato ne treba govoriti o nemačkom uticaju već direktno o nemačkom nasleđu. Naravno, ne samo nemačkom, ima dosta i mađarskog nasleđa, posebno od 1699. kada je Karlovačkim mirom cela Transilvanija ušla u sastav Habzburške monarhije.
Danas Rumuni čine skoro 96% stanovništva. Iako su uvek bili prisutni u gradu, njihov uticaj je logično porastao od kraja prvog svetskog rata. Uprkos tome, oni prihvataju i neguju nasleđe i Nemaca i Mađara tako da nacionalni sastav stanovništva ne odražava u pravoj meri multikulturalnost Sibiua. Tražeći sve ove podatke naišao sam na nešto vrlo zanimljivo. Uprkos tome što čine oko 1,1% stanovnika, gradonačelnik Sibiua od 1996. je Nemac a njegov Demokratski forum Nemaca već treći saziv za redom ima apsolutnu većinu u Skupštini grada (trenutno 15 od 23 većnika). Zaista ništa više ne znam o političkoj situaciji u Sibiuu, Transilvaniji pa i Rumuniji ali samo činjenica da ne glasaju svako za svoje dovoljno mi je neobična iz ovog ugla.
Sudeći po onome čime se hvale, Sibiu je uvek bio jedan od najnaprednijih rumunskih gradova. Prva bolnica (1292), škola (1380), apoteka (1494)... Naglašavaju i da je krajem XIX veka Sibiu bio treći grad u Monarhiji koji je uveo električno osvetljenje a drugi električne tramvaje. Sve ovo naravno nisam proveravao...
Ponosni su i na anitkomunističku revoluciju iz 1989. kada su bili drugi grad, posle Temišvara, u kome su počeli protesti.
Evropska prestonica kulture bio je 2007.
Šta smo sve videli
Da se vratim na ono što smo mi obišli i videli. Uskršnje jutro osvanulo je sunčano. Nervozno sam požurivao decu, strahujući da se oblaci ne navuku i upropaste mi fotografije. Na sreću, to se nije desilo. Dan je bio sunčan sa povremenim navlačenjem onih lakih oblaka koji ne nose kišu ali vam malo pokvare osvetljenje. Popodne je bilo idealno.
Parkirali smo ispred hotela Continental Forum (photo). Ogroman hotel koji se nalazi pored jedne od glavnih gradskih raskrsnica i na početku starog gradskog jezgra, idealno mesto za početak. Na putu do centralnih trgova prošli smo kroz Mitropolitsku ulicu.
Strada Mitropoliei ili Mitropolitska ulica jedna je od najstarijih ulica u gradu. Nastala je u XV veku zajedno sa trećim krugom utvrđenja. Neproverena informacija kojom se žitelji grada hvale jeste da je ulica jedina u svetu u kojoj se nalazi tri crkve različitih hrišćanskih zajednica. Na kraju ulice, a na početku našeg obilaska, nalazi se evangelistička crkva Sv. Jovana (photo). Izgrađena u neogotskom stilu 1883. godine, usled oštećenja morala je biti srušena 1910. ali je odmah napravljena nova, ista ili slična, ne znam. Deo je kompleksa u kome se pored crkve nalaze sirotište, studentski dom i škola.
Treća crkva je reformatorska ili kalvinistička. Dok pravoslavna crkva ima bar malo dvorište, ova je potpuno uklopljena u niz kuća, u nju se ulazi pravo sa ulice (photo) i samo je toranj odvaja i čini upečatljivom. Nisu samo crkve ono što čini ovu ulicu zanimljivom. Svaka kuća je priča za sebe, naređane jedna do druge, najčešće sa prizemljem i jednim spratom. Potiču iz različitih perioda, od XV do XIX veka, manje ili više su renovirane ali ono što je posebno ineresatno jeste što nisu preterano nalickane tako da se na njima oseća dah vremena. Malo je trebalo da me žena i deca ostave ovde jer sam svaku morao da fotografišem a to što sam samo neke stavio u album posledica je odluke da ne pređem brojku od 100 fotografija.
Pored katedrale na trgu se nalazi još nekoliko interesantnih objekata. Na severnom kraju trga nalazi se Kula sa stepenicama (Turnul Scarilor). To je najstariji sačuvani objekat u gradu, potiče iz XIII veka i spolja deluje sasvim obično i neupadljivo. Predstavljala je ulaz u prvi krug utvrđenja, jedini sačuvani od tri koliko ih je postojalo. Do nje se nalazi luteranski parohijski dom. Sastoji se iz četiri dela koja uokviruju dvorište u koje mislim da ne može da se uđe. Sva četiri potiču iz različitih vekova.
Ulaz u najstariju kuću parohijskog doma. Kula sa stepenicama skroz levo, u daljini.
Mali trg (Piata Mica) je veći i mnogo življi od Huet trga. U nizu zgrada koji ih deli, na strani Malog trga postoji puno kafića i restorana sa baštama. Iako kuće potiču iz različitih epoha prilično dobro se uklapaju i čine jedinstvenu celinu. Severnom stranom trga dominira zgrada iz XIV veka u kojoj se danas nalazi umetnička galerija ASTRA muzeja. Na suprotnoj strani nalazi se najpoznatija kula u gradu. Turnul Sfatului (eng. The Council Tower, na srpskom nešto kao Kula gradskog saveta) izgrađena je zajedno sa drugim odbrambenim krugom, što znači u XIII veku. Predstavljala je jednu od kapija a ime je dobila pošto se nalazila u neposrednoj blizini tadašnje gradske kuće (photo). Kula (sa satom) i danas dominira ovim delom grada. Ispod nje je prolaz koji povezuje Veliki i Mali trg. Moguće je popeti se na vrh ali taj dan je bila zatvorena.
Sva tri trga inače čine tzv Gornji grad. U prvo vreme samo on je bio branjen utvrđenjem. Ispod njega nalazi se Donji grad. Tamo je očito živela sirotinja koja je u slučaju napada bežala u utvrđenu oblast. Uske ulice, stare kuće i poneka zanimljivost, premalo u odnosu na Gornji grad. Mali trg je na dva mesta povezan sa Donjim gradom. Zlatareve stepenice su uski, pešački prolaz u severoistočnom delu trga. Spuštaju se pravo na Zlatarev trg. Ono što je interesantnije je Ocnei ulica koja se iz Donjeg penje u Gornji grad i završava na sred Malog trga. Iznad ulice, na mestu gde ona ulazi u oblast Gornjeg grada, nalazi se Most laži. Pešački most koji spaja dva dela Malog trga izgrađen je 1859. godine na mestu kapije drugog kruga utvrđenja. Neophodan je da premosti Ocnei ulicu koja je na tom mestu prilično duboka. Interesantna konstrukcija koju do sada nisam imao priliku da vidim.
Ocnei ulica i Most laži
Sa Malog na Veliki trg može se proći ispod Kule saveta ili ispod tornja katoličke crkve, dva najviše objekta na ova dva trga. Katolička crkva je izgrađena na početku XVIII veka kada je protestantski Sibiu je ušao u sastav pretežno katoličkog Austrijskog carstva. Nije bilo ni jedne katoličke crkve pa su Jezuiti poslati da isprave tu nepravdu. Crkva je posvećena Sv. Trojici, kao i pravoslavna saborna crkva. Iako se nalazi na dva trga, nekako je okrenuta Velikom trgu i zajedno sa katoličkim parohijskim domom, koji se nalazi u njenom produžetku, dominira severnim delom trga.
Veliki trg (Piata Mare) je ogroman, pravougani trg, centralno mesto u gradu. Formiran je 1366. godine kada je napravljen treći krug utvrđenja. Popločan je još od 1874. godine. Trgom je dominirala statua Jana Nepomuka dok je komunisti nisu uklonili 1948. Svi veliki događaji tu su se odigravali, od javnih egzekucija u dalekoj prošlosti do protesta protiv Čaušeskuovog režima. U XVIII veku na njemu je bio postavljen ludački kavez - ko je remetio tišinu noću, dan je provodio izložen u kavezu. Nas je dočekao očigledno tradicionalni uskršnji ambijent - drvene kućice u kojima se prodavala hrana i razne druge đakonije. Po krajevima trga nalaze se bašte kafana ali on je toliko veliki da ga to ni malo ne ugrožava. Ukoliko nećete da sedite u kafani, postoje i klupe. Mesto na kome smo se mnogo lepo osećali.
Veliki trg. S desna: katolička crkva, gradska kuća, Brukental palata
I na Velikom trgu svaka kuća ima svoju priču. Neke sam prikazao u foto albumu a ovde ću napisati par reči o najvažnijoj i još dve pomenuti. U samom uglu trga, preko puta gradske kuće, nalazi se Brukental palata, verovatno najlepša i najznačajnija palata u gradu. Izgradio ju je baron Samjuel fon Brukental, vojvoda Transilvanije 1777-1787. i lični savetnik carice Marije Terezije. O baronima i aristokratiji možemo i ovako i onako ali činjenica je da fon Brukental svoj novac i vreme koristio da kupuje i skuplja umetnička dela i stare predmete kao i da je palatu namenski pravio da uskladišti i prikaže tu svoju kolekciju. Pošto nije imao naslednika zaveštao ju je gradu i 1817. godine, 14 godina posle njegove smrti, kolekcija je otvorena za javnost.
Preko puta Brukentalove palate nalazi se gradska kuća (photo). Napravljena početkom XX veka, relativno skoro je obnovljena. Dopada mi se kako izgleda a i kako se uklapa sa crkvom pored nje. Odmah do palate nalazi se Plava kuća (photo), izgrađena u renesansnom stilu, obnovljena u baroknom. Ne možete je promašiti, naziv savršeno odgovara izgledu. U njoj se nalazi jedna od postavki Brukentalovog muzeja, posvećena rumunskoj umetnosti. Brukental muzej je kompleks od šest muzeja, različitog kulturnog programa. Najznačajniji je deo posvećen evropskoj umetnosti a nalazi se naravno u Brukental palati.
I to je ono što je neophodno videti u Sibiuu, ako se zadesite jedno prepodne. Onda smo otišli na piće da odmorimo i sredimo utiske pa smo obišli još neka mesta u širem centru. Ispod Velikog trga nalaze se izuzetno dobro očuvane zidine a pored zeleni pojas sa šetalištem i klupama. U sastavu ili pored zidina nalaze se tri odbrambene kule, takođe odlično očuvane. Zatim tu je Nacionalni prirodnjački muzej, sinagoga i još tri crkve koje smo videli od kojih mi se najviše dopala Ursulinska crkva. Izgrađena u gotskom stilu u XV veku, zajedno sa dominikanskim manastirom pored nje. Kada je luteranizam potpuno potisnuo katoličanstvo u XVI veku, crkva je postala luteranska a kada je 1699. Transilvanija potpala pod austrougarsku, ponovo je postala katolička. Prvo je pripala ženskom Ursulinskom redu a danas je grkokatolička. Uglavnom, nisu je srušili. Spolja je zadržala gotski, unutra je renovirana u baroknom stilu.
Popodne u prirodi
Odlazimo na ručak u apartman. Gazdarica je svraćala i ostavila nam je na poklon uskršnja jaja. Malo odmaramo a onda idemo dalje. Sunačno vreme odvodi nas na potpuno drugačije mesto.
Muzej predstavlja kolekciju od preko 400 objekata karakterističnih za transilvanijsko, saksonsko ili rumunsko selo. Prisutni su i drugi krajevi Rumunije ali koliko sam primetio eksponati su uglavnom iz okoline. Drvene vodenice, vetrenjače, drvene crkve, kuće pokrivene slamom, cela domaćinstva sa sve ogradom, sve to je razmešteno pored dva povelika (veštačka ?) jezera. Svaki objekat ima dovoljno prostora oko sebe, ništa nije sabijeno, trudili su se da što više imitiraju prirodno okruženje. Staze su uređene, ne treba ni da napominjem da je sve čisto, tako da smo uživali u dvočasovnoj šetnji. Pri tom smo obišli tek oko polovine kompleksa. Fotografije sa ovog mesta izdvojio sam u poseban album. Iako sam naravno besomučno škljocao, potrudio sam se da izdvojim samo najbolje.
Svođenje utisaka
Sibiu je ispao pun pogodak kao baza za ovu ekskurziju. Čitajući i nalazeći sve ove podatke, napravio sam spisak onoga što nisam video i onoga što bi ponovo i detaljnije trebalo pogledati. Pre svega mislim na muzeje i unutrašnjost nekih objekata. Sibiu je od Beograda udaljen svega 450km. Kada završe autoput biće to sasvim lagana vožnja. Ako planirate da idete u Rumuniju, nemojte ga preskočiti.
Za informisanje o gradu postoje dva izuzetno dobro sređena sajta u kojima je na veoma pregledan i detaljan način klasifikovano sve što ima da se vidi u gradu:
http://patrimoniu.sibiu.ro/en
http://www.turism.sibiu.ro/index_en.php
Fotografije grada
Fotografije muzeja na otvorenom
